Uprawa Cukinii – Cukinia w ogrodzie

Cukinia uprawa

Jakie są najważniejsze wskazówki dla początkujących?

• Cukinia jest jednym z najłatwiejszych warzyw do uprawy w ogrodzie.
• Cukinia jest bardzo wdzięczna w uprawie, ponieważ rośnie jak szalona i daje piękne owoce co zapewnia nam duże zbiory.

Od Nasionka do Zbiorów

Cukinia, znana również jako zucchini, jest wszechstronnym warzywem, które jest łatwe w uprawie i ma wiele zastosowań kulinarnych. Poniżej przedstawiam szczegółowy przewodnik dotyczący uprawy cukinii, od nasionka aż po piękne owoce, a także omówię popularne odmiany, najczęściej spotykane szkodniki i choroby oraz sposoby radzenia sobie z nimi, a na koniec przedstawię kilka ciekawostek , ale też zrobiłam zestawienie – sprawdź koniecznie „cukinia przepisy”.

Jak przygotować glebę do siewu cukinii?

• Podłoże pod uprawę cukinii zaleca się zasilić obornikiem, najlepiej jesienią roku poprzedzającego uprawę lub obornikiem granulowanym
• Kompost jest niezwykle cennym materiałem organicznym- to prawdziwe złoto ogrodnika. Można nim zasilać podłoże przed sadzenie lub w trakcie sezonu.
• Przed wysadzeniem cukinie delikatnie wyciągamy z doniczki tak aby nie uszkodzić bryły korzeniowej, ponieważ system korzeniowy jest bardzo delikatny. Cukinie nie lubią przesadzania.
• Cukinia jest wrażliwa na niedobór wody.

Pochodzenie

Są dwie teorie skąd pochodzą cukinie. Jedna mówi, że pochodzi z Ameryki Południowej , w której rośnie dziko a druga mówi, że narodziła się we Włoszech.

Wybór Odmian Cukinii

Istnieje wiele odmian cukinii, różniących się kształtem, kolorem i smakiem. Oto kilka popularnych odmian:

ASTRA POLKA – klasyczna, ciemnozielona cukinia o doskonałym smaku.

BANANOWY SONG, ATENA – odmiana o złotożółtych owocach.

TONDO CHIARO DI NIZZA– cukinia o okrągłym kształcie, idealna do nadziewania. Poniżej możesz zobaczyć krótki materiał o tej prze pysznej cukinii.

NIMBA, LAJKONIK – odmiana o prążkowanych, jasnozielonych owocach, ceniona za wyjątkowy smak.

TAPIR – tradycyjna włoska odmiana o pasiastych owocach.

Poniżej możesz zobaczyć krótki materiał o tej prze pysznej cukinii, którą uprawiam w swoim ogrodzie.

Wymagania glebowe i klimatyczne

• Cukinia należy do warzyw ciepłolubnych, które nie znoszą przymrozków.
• Lubi podłoża żyzne, próchnicze, bogate w składniki odżywcze przepuszczalne o odczynie zbliżonym do obojętnego (pH=6,5-7.0).
• Wytwarza płytki system korzeniowy, dlatego potrzebuje dużych ilości wody.
• Słoneczne stanowisko osłonięte od wiatru jest kluczem do sukcesu, w półcieniu zbiory cukinii będą znacznie mniejsze.

Siew i Sadzenie

1. Przygotowanie gleby:
   • Gleba powinna być dobrze przepuszczalna, żyzna i bogata w materię organiczną.
   • pH gleby powinno wynosić od 6.0 do 7.5.
   • Wysiew w drugim roku po oborniku świeżym
2. Siew:
   • Nasiona cukinii można wysiewać bezpośrednio do gruntu po ostatnich przymrozkach.
   • Siewki można także przygotować w pomieszczeniach na 3-4 tygodnie przed planowanym przesadzeniem do ogrodu.
   • Nasiona wysiewa się na głębokość około 2-3 cm w odstępach co 60-90 cm.
3. Pielęgnacja roślin:
   • Regularne podlewanie jest kluczowe, zwłaszcza podczas suszy.
   • Warto stosować ściółkowanie, aby utrzymać wilgotność gleby i zapobiegać rozwojowi chwastów.

Dobre sąsiedztwo

• Czosnek i cebula- mają właściwości przeciwgrzybicze i mogą pomagać w ochronie przed chorobami grzybowymi.
• kukurydza
• słonecznik
• Rośliny towarzyszące: Niektóre rośliny mogą pomagać w odstraszaniu szkodników i poprawie zdrowia cukinii.
  • Nagietki i nasturcje
  • W ogrodzie sadzić można na rabatach kwiatowcyh będzie tam dużo owadów zapylających, dzięki temu możemy liczyć na więcej owoców.

Pielęgnacja i Zbiory

Nawożenie

• Cukinia jest rośliną wymagającą dużej ilości składników odżywczych, dlatego warto stosować nawozy organiczne np. kompost, obornik koński płynny BioMonic, gnojówki z żywokostu, ogórecznika,
• Pierwsze nawożenie można przeprowadzić podczas sadzenia, a kolejne co 4-tygodnie.

Zbiory

• Cukinie zbiera się, gdy osiągną długość 15-20 cm, choć można je zbierać mniejsze lub większe w zależności od preferencji.
• Owoce należy zbierać regularnie, aby zachęcić roślinę do dalszego owocowania. Jest to kluczowy zabieg aby roślina miała siłę na tworzenie  nowych kwiatów żeńskich

Szkodniki i Choroby

Szkodniki:

• Mszyce – mogą osłabiać rośliny poprzez wysysanie soków. Skutecznym środkiem jest stosowanie oprysku z cebuli
• Przędziorek chmielowiec– Oprysk Siltac  EC, Limocide 3w1
• Wciornastek
• Mączlik
• Ślimaki – potrafią być bardzo uciążliwe, ponieważ przepadają za cukinią. Rozwiązaniem może być sadzenie w w wysokich donicach z rantem, z którym sobie nie mogą poradzić.

Choroby

• Mączniak prawdziwy – objawia się białym nalotem na liściach. Skuteczne są preparaty siarkowe oraz odpowiednia wentylacja roślin.
• Mączniak rzekomy- objawia się pojawieniem żółtych zmian na liściach, które z czasem robią się ciemne i zasychają
• Zgnilizna korzeni – unikanie przelania roślin i stosowanie dobrze przepuszczalnej gleby może zapobiec tej chorobie.

Profilaktyka

Stosowanie oprysków zapobiegawczo nie dopuszczając do wystąpienia ognisk chorobowych np. Odwar ze skrzypu, wywar z czosnku.

Uprawa w Różnych Warunkach – jak uprawiać cukinię

1. Uprawa w gruncie:
   • Cukinia najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, dobrze osłoniętych od wiatru.
   • Zaleca się regularne odchwaszczanie oraz ściółkowanie gleby kompostem lub słomą.
2. Uprawa w pojemnikach:
   • można uprawiać w dużych pojemnikach (min. 10-15 litrów), doniczki u mnie mają 80 litrów.
   • Ważne jest regularne podlewanie i nawożenie.
3. Uprawa pod osłonami:
   • W regionach o chłodniejszym klimacie można uprawiać w tunelach foliowych lub szklarniach, co pozwala na wcześniejsze rozpoczęcie uprawy i wydłużenie okresu zbiorów.

Rotacja Upraw i Partnerzy Upraw

Rotacja Upraw:

• Zmniejszenie ryzyka chorób i szkodników: Cukinia nie powinna być sadzona w tym samym miejscu przez trzy lat z rzędu, ponieważ może to prowadzić do gromadzenia się patogenów i szkodników w glebie.
• Poprawa żyzności gleby: Rotacja upraw z roślinami strączkowymi (np. fasola, groch), które wiążą azot w glebie, może poprawić żyzność gleby.
• Planowanie rotacji: Dobrą praktyką jest sadzenie cukinii po roślinach korzeniowych (np. marchew, buraki) i przed roślinami liściastymi (np. sałata, szpinak).

Przechowywanie i Przetwarzanie Cukinii

1. Przechowywanie:
   • Świeża cukinia: Najlepiej przechowywać w lodówce, w szufladzie na warzywa, gdzie może pozostawać świeża przez 1-2 tygodnie.
   • Mrożenie: można również zamrozić po uprzednim blanszowaniu. Pokrojone owoce blanszuje się przez 2-3 minuty, a następnie schładza w lodowatej wodzie, suszy i pakuje do woreczków do zamrażarki.
2. Przetwarzanie:
   • Kiszenie: można kisić podobnie jak ogórki, dodając do słoików czosnek, koperek, chrzan i sól.
   • Konserwowanie: Przygotowuje się marynaty z cukinii, dodając do zalewy ocet, cukier, przyprawy (np. gorczyca, liść laurowy).

• W regionach o chłodniejszym klimacie można uprawiać w tunelach foliowych lub szklarniach, co pozwala na wcześniejsze rozpoczęcie uprawy i wydłużenie okresu zbiorów.

Korzyści Zdrowotne

Cukinia jest warzywem niskokalorycznym, bogatym w błonnik i witaminy, co sprawia, że jest idealnym składnikiem diety dla osób dbających o zdrowie. Oto kilka korzyści zdrowotnych:

1. Wspomaga trawienie:
   • Zawarty w owocach cukinii błonnik pomaga w utrzymaniu prawidłowej perystaltyki jelit i zapobiega zaparciom.
2. Wzmacnia układ odpornościowy:
   • Witamina C i antyoksydanty zawarte w cukinii wspierają układ odpornościowy.
3. Pomaga w kontroli wagi:
   • Dzięki niskiej kaloryczności i wysokiej zawartości wody, cukinia jest doskonała dla osób na diecie redukcyjnej.

Oprócz wymienionych wyżej potraw można można przygotować  3 bardzo proste danie

1. Frytki z cukini
2. Roladki z grillowanej cukinii z łososiem
3. Krążki cukinii zapiekane z serem

Ciekawostki ze Świata o Cukinii

Rekord Guinnessa

Najdłuższa na świecie została wyhodowana przez Giovanniego Batistę Scozzafavę z Włoch i miała długość 2,52 metra. Rekord ten został ustanowiony w 2014 roku.

Festiwal Cukinii w Obra, Polska

Co roku w sierpniu w miejscowości Obra w Polsce odbywa się Festiwal Cukinii. Jest to jedno z największych tego typu wydarzeń w Europie, na którym można podziwiać różnorodne odmiany cukinii, uczestniczyć w konkursach kulinarnych oraz spróbować potraw z cukinii.

Festiwal Bania Fest w Krapkowicach

Co roku ogranizowany jest też festiwal „Bania Fest” w miejscowości Krapkowice. Zobacz moją relację z 2023r.

Cukinia jako substytut makaronu

W wielu krajach, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, popularność zdobywa cukiniowe spaghetti, znane również jako „zoodles” (zucchini noodles). Jest to zdrowa alternatywa dla tradycyjnego makaronu, szczególnie w diecie bezglutenowej lub niskowęglowodanowej.

Cukinie w literaturze

W powieści „The Secret Garden” autorstwa Frances Hodgson Burnett, ogród, w którym dzieci odnajdują szczęście i zdrowie, jest pełen cukinii i innych warzyw. Książka ta podkreśla znaczenie zdrowego odżywiania i kontaktu z naturą.

Cukinia w kosmosie

W 2012 roku astronauta Don Pettit, pracując na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, uprawiał cukinię w specjalnym ekosystemie. Cukinia stała się symbolem eksperymentów biologicznych prowadzonych w kosmosie i była tematem jego bloga zatytułowanego „Diary of a Space Zucchini”.

Cukinie w kuchni francuskiej

W kuchni francuskiej cukinia jest ważnym składnikiem ratatouille, tradycyjnego prowansalskiego dania warzywnego. Jest to jednogarnkowe danie składające się z cukinii, bakłażana, papryki, pomidorów i ziół, które jest popularne na całym świecie.

Dzień Cukinii na świecie

8 sierpnia obchodzony jest w Stanach Zjednoczonych Dzień Cukinii (National Sneak Some Zucchini onto Your Neighbor’s Porch Day). Jest to humorystyczne święto, podczas którego ludzie podrzucają nadmiar cukinii na ganki swoich sąsiadów, co symbolizuje obfitość plonów cukinii w sezonie.

Cukinie jako instrumenty muzyczne

W Austrii istnieje orkiestra warzywna, „The Vegetable Orchestra”, która wykorzystuje cukinię oraz inne warzywa do tworzenia instrumentów muzycznych. Instrumenty te są następnie używane do wykonywania muzyki na żywo, co pokazuje kreatywne podejście do wykorzystania warzyw.

Symbol zdrowego stylu życia

W Japonii cukinie uważa się za symbol zdrowego stylu życia i są one często stosowana w diecie Okinawczyków, znanych ze swojej długowieczności. Cukinie są tam często spożywane na surowo lub lekko gotowane, co pozwala zachować jej wartości odżywcze.

Ekologiczna uprawa cukinii w Afryce

W niektórych krajach Afryki jest uprawiana jako część programów zrównoważonego rolnictwa. Uprawa ta pomaga w walce z niedożywieniem i jest częścią inicjatyw mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa żywnościowego w regionach zagrożonych brakiem żywności.

Podsumowanie

Jest to warzywo o wielu fascynujących aspektach, od rekordów Guinnessa po eksperymenty kosmiczne. Jest obecna w różnych kulturach na całym świecie i ma znaczący wpływ na zdrowie i dietę ludzi. Jej wszechstronność i łatwość uprawy sprawiają, że jest popularna zarówno w ogrodach, jak i na talerzach. Ponadto jest nie tylko smacznym dodatkiem do wielu potraw, ale także symbolem kreatywności i zdrowego stylu życia.

Kiedy wysiewać cukinie, aby uzyskać obfite plony?

Wstęp do uprawy cukinii

Co to jest cukinia i dlaczego warto ją uprawiać?

• Cukinia jest odmianą botaniczną dyni zwyczajnej, jest od niej mniej wymagająca.
• Cukinia uprawiana jest przede wszystkim dla jadalnych owoców, jadalne są także kwiaty cukinii.

Warunki uprawy cukinii

Rodzaje kwiatów cukinii ?

• Cukinia ma dwa rodzaje kwiatów: kwiaty męskie oraz kwiaty żeńskie.
• Żeńskie kwiaty można rozpoznać po tym, że na szypułce kwiatowej, tuż za kwiatem, znajdują sie małe owoce.
• Kwiaty męskie posiadają pojedyńczy pręcik i nie maja zalążka owoców

Na poniższym filmie tłumaczę jak odróżnić kwiat męski od żeńskiego i jak zapylać owoce cukini.

Poniżej na zdjęciu widać parę kwiatów po lewej żeński i po prawej męski:

Zobacz jak walczę ze ślimakami które regularnie mi zjadały owoce :

Siew i sadzenie cukinii

Kiedy siać cukinie, aby uzyskać obfite plony?

• Cukinia może być siana wprost do gruntu lub z rozsady.
• W pierwszym przypadku nasiona wysiewamy po 15 maja gdy nie będzie ryzyka przymrozków, w drugim – w połowie kwietnia
• Jeżeli zdecydowaliśmy się na rozsadę cukinii warto chronić ją przed chłodem, bo łatwo może jej zaszkodzić
• Rozsadę cukinii przed wysadzeniem do gruntu albo donic należy hartować przez kilka dni.
• Siew Głębokość siewu – nasiona umieszczamy bezpośrednio w podłożu na głębokość 2 centymetrów.
• W doniczce produkcyjnej powinny być 2 nasiona a po wyrośnięciu usuwamy jedna roślinę tą słabszą.

Hartowanie rozsady

Jest to kluczowy zabieg dla rozsady przed wysadzeniem rośliny do gruntu, dlatego przez kilka dni wynosimy warzywo z domu czy szklarni na mniej sprzyjające warunki pogodowe. Co dziennie wydłużamy roślinie ekspozycję na wiatr, słońce.

Pielęgnacja cukinii

Miejsce uprawy i pielęgnacja

• Warzywo może być uprawiany wszędzie: w 20-litrowej doniczce na ciepłym balkonie lub tarasie, w skrzyni, na otwartej przestrzeni, w szklarni, a nawet bezpośrednio na pryzmie kompostowej. Warzywo potrzebuje odżywczej gleby.
• Najważniejsze jest, aby miejsce było nasłonecznione przez wiele godzin dziennie i aby było w nim dużo miejsca.
• Aby uniknąć chorób grzybowych ważne jest aby rośliny nie rosły w dużym zageszczeniu.

Hartowanie – jak przygotować cukinię do uprawy

• Ważne jest, aby zahartować rośliny przed ich wysadzeniem.
• Oznacza to przyzwyczajanie roślin do środowiska zewnętrznego przez tydzień lub dwa aby zminimalizować stres fizjologiczny.

Rozwój młodych owoców cukinii

Jak chronić młode owoce cukinii przed chorobami?

• Cukinia jest wrażliwa na choroby grzybowe: mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy, szara pleśń.
• Aby uniknąć chorób, należy monitorować stan gleby i liści cukinii.
• Należy usuwać na bieżąco nie zapylone owoce cukinii
• Ważne jest przeprowadzanie oprysków np. odwarem ze skrzypu lub czosnku

Poniżej pokazuję jak wyglądają nie zapylone owoce cukinii które należy usuwać by nie obciążały rośliny.

Jak zapewnić odpowiednią wilgotność i temperaturę

• Cukinia wymaga odpowiedniej ilości wody i światła słonecznego.
• Warto sadzić cukinię w miejscach, które są chronione przed wiatrem i deszczem.

Zbiory i przechowywanie

Jak zbierać cukinię, aby uzyskać obfite plony?

• Cukinia daje pierwszy plon po 2 miesiącach od siewu.
• Zbiór przeprowadza się wielokrotnie, najczęściej co drugi dzień aby roślina rozłożyła równomiernie siły na wszystkie owoce
• cukinia owocuje do pierwszych przymrozków

Jak przechowywać cukinię aby zachować ich świeżość?

• cukinię najlepiej przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu.
• wrażliwa na działanie etylenu, dlatego nie kładźcie jej obok owoców i pomidorów, ponieważ szybciej zwiędnie

Czy obrywamy liście cukinii?

Usuwamy tylko liście z oznakami chorób grzybowych lub nadgryzione przez ślimaki. Pamiętajcie, że liście karmią owoce cukinii

Wskazówki dla początkujących

Jak uniknąć błędów w uprawie cukinii?

• Warto monitorować stan gleby, aby uniknąć chorób i szkodników.
• Cukinia wymaga regularnej pielęgnacji, aby uzyskać obfite plony.

Czy kabaczek i cukinia to ta sama roślina?

Zdecydowanie nie! Największą różnicą jest wygląd, ponieważ cukinie można poznać po zwartej budowie, natomiast kabaczek wypuszcza długie rozłogi tak jak dynia.